هدف و نیّت ما از انجام کار خوب چیه؟ چی باعث میشه که کار های به اصطلاح "خیر" و خوب انجام بدیم؟ ریشه تمایل ما به انجام کارای نیک چیه؟ چرا گاهی حتی از وقت و انرژی و سرمایه و. خودمون میگذریم تا این کار ها رو انجام بدیم؟
اگه درست یادم مونده باشه تو کتابای دینی دبیرستان میگفتن رابطه بنده با آفریننده ش بر چند نوعه. اگه اشتباه نکنم 3 نوع بود. به این ترتیب که آدم یا از روی ترس و خوف از آفریننده ش اطاعت میکنه و از "شر" دوری میکنه و "خیر" انجام میده. یا اینکه آدم یه جور رابطه تجاری داره و سعی میکنه با انجام کارای "خیر" با آفریننده ش معامله کنه و در ازاش چیزی بگیره. و آخر از همه نوع سوم که قراره هدف غایی و نهایی باشه و از همه والا تره به این صورته که فرد فقط و فقط برای رضایت خالق کار خیر رو انجام میده.
اگر فرض بگیریم که این تقسیم بندی درست باشه؛ انگیزه افراد دسته اول رو میشه خیلی راحت فهمید: آدم کار هایی که بهش گفتن خیره رو انجام میده و از کارهایی که بهش گفتن شرره دوری میکنه چون میترسه که اگه این کار رو نکنه عذاب بشه و مصیبتی براش ایجاد بشه. یا مثلا اگه فرد مذهبی نباشه، ممکنه کار خیر رو صرفا به دلیل فشار اجتماعی و ترسِ از طرد شدن توسط جامعه و اطرافیان انجام بده. انگیزه دسته ی دوم هم قابل درکه: فرد کار های خوب انجام میده چون انتظار داره به سود و منفعت برسه و وقتی مُرد یکراست بره به بهشتی که تو دنیای دیگه براش آماده شده! از قضا این رابطه ی "معامله مانند" فقط اختصاص به آدم های مذهبی نداره، و خیلی از افرادی که مذهب و دین ندارن هم به مواردی مثل قانون کارما، کائنات و. چیز های مشابه اعتقاد دارن (اینکه همچین اعتقادی درسته یا نه خودش یه پست جدا میطلبه) و انتظار دارن هر کار اصطلاحا خوب و خیری که انجام میدن بعدا براشون جبران بشه و سود کنن.
خب دسته ی سوم چی؟ (همونایی که گفته میشه هدفشون از انجام کار خیر، انجام کار خیر صرفا برای رضایت آفریننده ست) این نوع طرز تفکر هم به افراد مذهبی اختصاص نداره و مشابه این تفکر بعضا در افراد غیر مذهبی هم دیده میشه. بنظرم افراد غیر مذهبی که اعتقاد دارن کار خیر رو فقط و فقط باید بخاطر خود اون عمل خیر انجام داد (و نه مثلا بخاطر سود و ممنفعت و نه از روی اجبار و ترس) تو همین دسته قرار می گیرن. ولی واقعا همچین چیزی وجود داره؟ یعنی واقعا ممکنه کسی کار خیر رو فقط و فقط با هدف کسب رضایت آفریننده و یا فقط و فقط بخاطر خود اون کار خیر انجام بده؟ بنظرم جواب منفیه؛ حتی اگه آدم واقعا صادق و روراست باشه و منظورش از انجام کار خیر، خالصانه دقیقا همچین چیزی باشه (اونی هم که از روی تظاهر و. همچین حرفی میزنه که کلا وضعیتش مشخصه!).
بنظرم هدف این دسته از آدما بیشتر "راضی کردن خود" و "کسب رضایت خود" عه و عناوینی مثل کسب رضایت پروردگار و انجام کار خیر بخاطر کار خیر بیشتر راه گم کنیه و نقش خود-گول-زنک داره. کسی که مذهبیه و فک میکنه داره برای کسب رضایت پروردگارش کار خیر انجام میده، احتمالا در حقیقت داره [اصطلاحا] با کسب رضایت پروردگار، خودشو راضی و خوشحال میکنه؛ چون بهش گفته شده که کسب رضایت پروردگار، خوب و مثبته و باید انجام بشه؛ بنابراین وقتی در این راستا تلاش میکنه، احتمالا حس خوبی بهش منتقل میشه که باعث میشه بره دنبال کار خیر و بنابراین هیچ وقت نمیتونه بگه هدفش از انجام کار خیر "فقط و فقط" کسب رضایت پروردگاره؛ چون در بهترین حالت یه بخشی از انگیزه ی انجام اون کار خیر، کسب رضایت و خوشحالی شخصی، از طریق کسب رضایت پروردگارشه (و در بد ترین حالت هم فرد داره فقط خودشو گول میزنه و در حقیقت تنها دلیلی که داره کار خیر انجام میده اینه که حس خوبی بهش دست میده).
وضعیت برای کسایی که ادعا میکنن هدف از انجام کار خیر باید فقط خود اون کار خیر باشه هم کمابیش همینه. ما از بچگی با یک سری باید و نباید اخلاقی بزرگ میشیم که از طرف جامعه و اطرافیا بهمون تحمیل میشه. ما وقتی بدنیا میایم احتمالا هیچ درکی از خوب و بد و خیر و شر نداریم؛ این موارد چیزایی هستن که بر حسب فرهنگ جامعه مون، دینی که تو فضای اطرافمون غالبه، سنت و فرهنگی که تو خانواده مون هست و. برای ما ساخته میشن (برای درستی سنجی این حرف کافیه یه نگاه به اطرافمون بندازیم: چیزی که توی فرهنگ ما تابو و گناه کبیره و خطای نابخشودنیه، توی یک فرهنگ دیگه ممکنه جزو لاینفک و عادی زندگی مردم باشه). از بچگی به طرق مختلف به ما یاد میدن که باید از کار های اصطلاحا شر دوری کنیم و کار های اصطلاحا خیر انجام بدیم. وقتی که یک کار خیر رو انجام میدیم، احتمالا بخشی از رضایت و خوشحالی ما ناشی از اینه که فک میکنیم چیزی که بهمون گفتن درسته رو انجام دادیم. یا مثلا ممکنه با انجام کار های خیر فک کنیم به نُرم ها و استاندارد های جامعه مون عمل کردیم و به سنت جامعه مون پایبند موندیم و از این طریق با بقیه ی آدمای اطرافمون احساس همبستگی و تعلق بکنیم (بهرحال نمیشه منکر شد که آدم یک موجود اجتماعیه و به حس تایید و همبستگی اجتماعی نیاز داره، حالا تو یکی بیشتر تو یکی کمتر). بنابراین بازم هیچکس نمیتونه ادعا کنه یک کار خوب و خیر رو فقط داره بخاطر خود اون کار انجام میده؛ چون همیشه یه بخشی -اگه نه همه ی- انگیزه ما کسب رضایت و شادی و حس خوب برای خودمونه. و هر چقدرم که توی حرفمون خالص و صادق باشیم، تهش همش بازی توجیه ذهن ماست.
و خب شاید اینجا یه سوال دیگه پیش بیاد: واقعا مهمه؟! اهمیتی داره که هدف از انجام کار خیر و خوب چیه؟ نمیدونم؛ ولی فک نکنم.
مشخصات
تبلیغات
- test
- بانک مووی
- سینما افکت
- ابوالفضل سلیمانی خراسان رضوی
- سایت رسمی کینگ بند
- مرکز تعالی سازمانی
- درمانی
- kamalnursinghome
- فریاد
- امیرعلی سرشار
- دلسا چت | چت دلسا | چت روم دلسا
- sazinehchoob
- AH MOBILE
- درآمداینترنتی
- وب گردی با شیما
- حیات
- مهرپردازش
- مرکزمهارت آموختگان
- تاسیسات اکابن
- موسسه آموزشی کنکور ونوس
- در جستجوی نام خدا
درباره این سایت